Skip to main content

Heili 55% er matleivdir, vísir kanning av húsarhaldsruski í Tórshavnar Kommunu.'

Bólkurin matleivdir er ein stór avbjóðing, sum skal loysast við samstarvi, fyribyrging, gransking og alternativum endurvinningi.

Umhvørvisdeildin í Tórshavnar kommunu hevur fingið gjørt eina kanning av húsarhaldsruski, sum liður í arbeiðinum at skilja, endurnýta og endurvinna meir. 
Kanningin varð gjørd í november 2022, har 5% av vikuliga húsarhaldsburturkastinum bleiv greinað og býtt í 8 bólkar, sum yvirlitið niðanfyri vísir og annars eftir forskriftunum, fyri at skula verða umboðandi fyri alla kommununa. 

Tað sum er serliga áhugavert er, at úrslitini frá skiljingini vísa, at býtið millum bólkarnir er nakað øðvísi enn tað, ið væntað varð at síggja út frá dátum úr øðrum londum. Samanborið við Danmark og Tromsø, er minni glas og metal í burturkastinum í Havn, samstundis sum nøgdin av papp og pappír eisini er nakað lægri enn í Tromsø. 28 kg av papp og pappíri er tó í meira lagi, tá ið hugsað verður um, at hetta hevur verið skilt frá vanliga húsarhaldsruskinum í skjótt 20 ár. 
 
 


Langt tann størsti bólkurin er matleivdir. 
Í greiningini, sum SMJ gjørdi fyri Tórshavnar kommunu sæst, at matleivdir vanliga liggja millum 40-50% í Danmark og Tromsø. men at kanningin vísir at matleivdirnar vórðu heili 55%. Tær liggja tí nakað omanfyri innihaldið í okkara grannalondum. Hettar eiga vit at hyggja nærmari eftir, hví so er.  

Kanningin vísir sostatt, at skulu vit gera mestan munin og brenna sum minst, so er tað størsta bólkin, matleivdir vit skulu fara eftir. Í fyrsta lagi, skula vit fyribyrgja matspillu nógv meir og at t.d. kaffigrums og annað, ið kann fara beinleiðis í havan ikki fer í ruskposan. 
Í øðrum lagi, at finna onnur alternativ til brenniovnin so sum at kompostera, biogassa ella við pyrolysu og fáa orku og ráðevnir úr matinum. 
 
Nógv hava eftirspurt kompostering, og tað vildi undir øðrum fortreytum verið líkatil at farið í holt við. Men tíverri renna vit okkum í lógarverkið og serliga í mun til fyribyrging av spaðing av ridluskriðja, sum ger, at vit í dag ikki kunnu gera yvirskipaða innsavning og endurvinning av matleivdum.

Men vit eiga at fáa lýst økið betri, og serliga hetta við ridluskriðja. Tí spurningurin er, um tað ber til at ala seg úr ridluskriðja, ella minka vandan soleiðs. at til ber at endurvinna ein størri part av matleivdum. 
Hettar ein uppløgd granskingarverkætlan, sum kundi verið lykilin til størri endurvinningi av matleivdum.

Tórshavnar kommuna er í gongd við eina royndarverkætlan saman við biogassverkinum Førka, Landsjúkarahúsinum, tveimum hotellum og heilsølum um maturleivdir, ið koma undir bólkin “reint organiskt”, sum verður savnað inn og biogassað. Fyrimunirnir eru ikki einans, at matleivdir verða til orku, men eisini at tøðini verða betri. 
 
Við pyrolysu kolast organiska tilfarið til gass og ráðevnir, har orkutunga pyrolysan við tíðini kann blíva sjálvforsýnandi við framleidda gassinum, og restproduktið verður brúkt at ríka moldina við.

Tað er átroðkandi at finna góðar og skjótar loysnir, soleiðist at vit í Føroyum gera okkara til varðveitan av ráðevnum og margfeldi og minka um okkara co2 útlát. Eisini ynski eg, at kunna verða errin av, at liva í einum landi, har vit endurnýta ella endurvinna sum mest.

Loysnirnar eru nógvar og avbjóðingarnar fleiri, men um vit politikarar, borgarar, land og kommunur arbeiða saman, so røkka vit longur og skjótari. 

Øll kanningin verður løgd út á heimasíðuna hjá Tórshavnar kommunu í næstum, har eisini verður mælt til, at gera fleiri líknandi kanningar, fyri at síggja um geografi og árstíð ávirkar mongdir og býti. 

Bjørg Dam 
Forkvinna í Náttúru og umhvørvisnevndini í Tórshavnar Býráð




Popular posts from this blog

Bjørg'sa jólaligi valsangur!

    🎁🎶 GÓÐU VELJARAR 🧑🏽‍🎄🎅🎶  Fyri at stytta tíðina til valið, havi eg gjørt ein jólaligan valsang.     🎶 Gerið so væl, og syngið endiliga við  🎶  Leinkja til sangin:  Løgtingsvaliði hevur tað til felags við jólini, at vit ynskja okkum alt millum himmal og jørð, men vit vita eisini, at tað ber ikki til at fáa alt! Tí snýr tað seg um, at velja ein politikara, sum ikki einans lovar tað tú ynskir tær, men eisini hevur víst, at hon dugur at fáa vallyftini framd. -Tað krevur nógva orku🔥 , áhaldni og slagkraft av politikaranum, um hon skal fáa vallyftini í framd! -So góði veljari, hettar er 9'indu ferð eg stilli upp, eg havi nógva orku og víst í verki, at eg gjøgnumføri tað eg seti mær fyri! Nú er mítt stórsta ynski, at koma inn á løgting, so eg kann fáa míni hjartamál framd.    💙 Børn og vaksin við serligum tørvi 💙 Ein hurð til alla hjálp – og burtur við bíðirøðum 💚 Skjótt og klókt orkuskifti 💚 Endurnýtsla, 🇫🇴 stuttflutt 🇫🇴 og reint umhvørvi 🇫🇴 Okkara dýrabæra m

Børn bíða í 18 mdr og vaksin í 15 mánaðar!

  Hetta lesa vit í svarunum, sum Jóhannis Joensen løtingsmaður hevur fingið, eftir at hava sett Kaj Leo Holm Johannesen, spurningar um bíðilistar í Sjúkrahúsverkinum. Hann spyr m.a. um “Er bíðitíðin á psykiatriska deplinum longri enn ½ ár?” og “Hvør ítøkilig loysn er í umbúna fyri at minka um bíðilistarnar?” Svarini til fyrsta spurning er: “ Spyrjarin spyr um bíðitíðin á Psykiatriska Deplinum er longri enn hálvt ár. Sambært viðmerkingunum, hevur spyrjarin sjóneykuna á bíðitíðina til Barna-og ungdómspsykiatriina,sum skipanarliga nú liggur undir Familjudeplinum á Landssjúkrahúsinum. -Stóra avbjóðingin er, at nógv børn afturat eru komin á bíðilista tey seinastu árini og tað hevur við sær, at tey, ið verða ávíst í dag, skulu vænta at bíða í upp til 18 mánaðir við verandi manning í Barna-og ungdómspsykiatriini. 217 børn vóru á bíðilista í barna-og ungdómspsykiatriini í januar 2022. Hyggja vit eftir teimum, sum vóru til fyrstu viðtalu í 2021, so bíðaðu

 Serflokkar til Fuglafjarðar, Eystur kommunu, Giljanes, Løgmannabreyt og Nonnuskúlan. 

Allir skúlar við fleiri enn umleið 200 næmingar eiga at hava serflokkar, men enn eru fleiri skúlar sum mangla. Nevnast kunnu Fuglafjarðarskúli   282 næmingar, Eysturkommunu 244 næmingar, Skúlin á Giljanesi 244 næmingar,  Skúlin á Løgmannabreyt 387 næmingar,  Sankta Frants 333   næmingar, Skúlin á Argjahamri 386 næmingar (eru áveg) Nevnast kann, at fleiri skúlar við færri næmingum enn 200 hava fingið serflokkar t.d. Vestmanna skúli og Sørvágsskúli, ið hava 168 næmingar hvør.  Hetta tí man hevur mett tað neyðugt, men hví so ikki geva øllum stórum skúlum serflokkar, eru børn við serligum tørvi ikki har???? Okkara kassahugsan ger, at eini 96% av okkara børnum fáa sama standard skúlatilboðið, ímeðan gott 3% fáa eitt serflokkatilboð og minni enn   1% ganga í Skúlanum á Trøðni.   Allir skúlar hava førleikastovur, har næmingar fáa eyka undirvísing, men serdidaktisku-, sernámsfrøðiligu- og orðblindnaførleikarnar eru alt ov   veikir, og skula styrkjast munandi!! Nógvir batar verða nevndir nú val