Gott kvøld kæru áhoyrarar, valevnið og stigtakarar.
Í einari kanning um málmenning hjá smábørnum í Føroyum, fingu børnini eina mynd av einum pengvini og eina mynd av einum lunda. Næstan øll kendu pengvinin, men bert nøkur fá kendu lundan.
Eg fari at lata hattar standa hangandi eina løtu. …!
Í heildarætlanini fyri fólkaflyting og fólkavøkstur, stendur leystliga, at okkara samfelag hevur ikki siðvenju fyri at raðfesta mentan og list.
Er hettar nú eisini rætt, tí vit duga øll væl at syngja, vit halda sera fast í okkara matmentan og rættin at drepa grind, at binda, og eitt hvørt heim hevur ein málning á bróstinum, av heimbygdini ella sluppini. Vit raðfesta okkara mentan sera høgt.
Trupulleikin er, at vit hava ikki stóra siðvenju at rinda fyri mentan og mentan.
Tí hava vit heldur ikki stóra siðvenju at hugsa um list og mentan sum vinnu, ei heldur at stuðla mentan alment.
List og mentan er sostatt ein av okkara stóru vinnumøguleikum, serliga nú ferðavinnan tekur dik á seg. Tí muga vit sjálvandi seta meira pening í mentan og list, tí tummilfingurreglan er, at fyri hvørja krónu vit koyra í list og mentan, gevur fýrfaldað aftur.
Eisini eru tað list og mentan sum er grundarsteinurin undir trivnaði í landinum, og hava ein sera avgerandi týdning fyri menning og nýskapan. Skapandi vinnur spretta ikki úr ongum.
Tí er tað ein hugburðsbroyting, sum skal til. – Eg haldi tó vit eru ávegis.
Heildarætlanin fyri fólkaflyting staðfestir eisini, at viðurkenning av týdninginum av mentan og list skal og má til. Virðing er ein fortreyt fyri, at list og mentan skulu raðfestast bæði politiskt og alment.
At mentannargrunnur landsins varð skerdur við 20 %, vísir, at virðingin, íhvørtfall politiskt, er minkað seinastu árini.
Javnaðarflokkurin hevur fleiri ítøkilig átøk frama fyri list og mentan í valskránni. Her eru nøkur :
• Játtanin til mentanargrunn landsins verður økt við 5 milliónum í valskeiðinum
• Økja framleiðsluna av ljóðbókum, telduspølum og líknandi tilfari til børn á føroyskum.
• Framleiðsla av tíðarhóskandi føroyskum undirvísingartilfari
• Miðjað verður eftir, at álitið um filmslist skal setast í verk.
• Yrkislist skal hava betri sømdir
Aftur til kanningina í byrjanini…
- hví munna føroysku børnini kenna pengvinar men ikki lundar?
Eitt boð er, at tey alramest síggja teknifilmar, eitt nú Pingo, og útlenskar bøkur, spøl, appir og annað tilfar, sum einans hava útlendsk myndaevnið í.
Í hvørtfall vísir tað okkum, at tað, sum er í nærumhvørvinum hjá børnunum, er longst burtur í hugaheiminum. Ímeðan tað, sum er longst burtur, hinumegin jarðkúluna, er kendari og tættari í hugaheiminum hjá børninum.
Mál, samleiki og tjóðarskapartilhoyr skapast fyrstu árini hjá barninum. Tí er tað so sera týdningarmikið, at listarfólk sleppa til verka, og skapa ein føroyskan veruleika hjá okkara børnum.
